Techniki plastyczne od A do Z
Zapraszamy do śledzenia nowego cyklu odcinków o koniach w sztuce. Tym razem zajrzymy do pracowni, poznamy warsztaty twórców i różnorodne, nie tylko malarskie techniki tworzenia końskich wizerunków. Dziś mówimy:
„E” jak EMALIA
Emalia (fr. émail) to proszek, w skład którego wchodzi mieszanina piasku, kredy, gliny oraz pigmentów. Technika emalierska polega na nanoszeniu tego proszku na metalowe podłoże w określone miejsca.
Technika ta wymaga specjalnego pieca. Proces wypalania powoduje stopienie emalii i scalenie jej z metalem. Tworzy ona wówczas barwne, szkliste i bardzo trwałe powłoki. Gama barw emalii jest żywa i bogata. Kolory mogą być przezroczyste, co pozwala na prześwitywanie podłoża, a tym samym oddziaływanie barwy metalu na odcień szkliwa. Emalia może być też całkowicie kryjąca.
Technika to skomplikowana i wymagająca od twórcy precyzji, gruntownej znajomości warsztatu i doświadczenia. Aby połączyć szkło z metalem i uniknąć przy tym odprysków barwnych elementów emalii, trzeba tak dobrać rodzaje proszków i podkładu, by miały podobną temperaturę topnienia. Emalie nakłada się najczęściej na płytki z brązu, miedzi, złota; rzadziej srebra. Zbyt duża jej ilość spowoduje wypłynięcie barwnej masy; zbyt mała sprawi, że dany fragment nie zostanie całkowicie wypełniony. No właśnie – fragment. Granice kolorów wyznacza się nalutowując cieniutkie blaszki lub druciki na powierzchnię metalu. Tak nadaje się kontury wzorom. Technika ta nosi nazwę emalii komórkowej Cloisonné.
Zdobione w ten sposób dzieła występowały już w epoce brązu. Emalia popularna była w sztuce starożytnych Chin, Japonii a także – w bliższej naszym czasom – secesji.
Oto przykłady emalierskich dzieł z motywem konia. Artyści utrwalali go nie tylko na płaskich powierzchniach, ale też na naczyniach. Przedstawiano go także w postaci stylizowanych rzeźb koni bojowych. „Wyposażano” je wówczas w ozdobne rzędy.
W Gruzji w technice cloisonné powstało wiele dzieł sztuki sakralnej. Są to m.in. ikony podróżne. Ich rolą było chronienie ludzi podczas wypraw. A wspominam o tym dlatego, iż częstym motywem tychże ikon był wizerunek świętego Jerzego na koniu walczącego ze smokiem.
Współcześni artyści tworzący w technice emalii również sięgają po końskie motywy.
EWA JAWORSKA
UWAGA: w związku z brakiem wszystkich reprodukcji na stronach wikipedii i pokrewnych, gdzie udzielona jest zgoda na pobieranie materiałów czyli tzw. fair use, zasoby strony https://www.liveauctioneers.com, https://www.antiquesandthearts.com,
zamieszczone zostały z powołaniem się na zasadę dozwolonego użytku: (dotyczy ona utworów już publicznie udostępnionych, z których korzysta się w celu niekomercyjnym, a taki właśnie, dydaktyczny charakter mają artykuły hnk o sztuce).
NOTE: due to the lack of all reproductions on Wikipedia and related sites, where consent is granted to download materials, i.e. fair use, the resources of the website https://www.liveauctioneers.com, https://www.antiquesandthearts.com, https://www.rubylane.com,
are posted with reference to the principle of fair use: (it applies to works already made available to the public, which are used for non-commercial purposes, and this is the didactic nature of hnk articles about art).
Źródła reprodukcji:
https://www.liveauctioneers.com/item/69104023_pair-chinese-enameled-caparisoned-horses
https://www.antiquesandthearts.com/japanese-cloisonn-enamels-at-walters-art-museum/
https://en.wikipedia.org/wiki/File:St_George_enamel_icon_%28Georgia%29.jpg
https://www.rubylane.com/item/456929-RL-000001411/Brooch-Mid-20th-C-German-Cloisonne