NA POCZĄTKU BYŁ KOŃ (4)
Koniuszy i konie. Fragment malowanego zwoju jedwabnego; Han Gan, VIII wiek, Muzeum Cernuschiego, Paryż.
Zapraszamy do lektury czwartego odcinka opowiadań autorstwa artystki rzeźbiarki i ikonopisarki EWY JAWORSKIEJ o przedstawieniach konia w dziejach sztuki. Poprzednie odcinki: https://hejnakon.pl/?p=31720 , https://hejnakon.pl/?p=31549 , https://hejnakon.pl/?p=31914.
Sztuka Chin szczycąca się nieprzerwaną tradycją od ponad trzech i pół tysiąca lat nie podlega znanej nam europejskiej chronologii i klasyfikacji kierunków. Formy artystyczne Państwa Środka to kontynuacja charakterystycznego stylu, rozbudowywanego i wzbogacanego o elementy napływające z Indii, Bliskiego Wschodu oraz zachodniej i centralnej Azji. A wpływy te następowały oczywiście za pośrednictwem koni. Czy to w walkach, asymilacji kultur ludów koczowniczych, w których centralną rolę odgrywał koń, czy na Jedwabnym Szlaku, gdzie konie były wymieniane na najpopularniejszy towar: herbatę i jedwab. Na czasy panowania dynastii Tang ok. VIII w. n.e. przypada szczytowy okres rozwoju hodowli chińskich koni. Konie z Fergany, Mongolii krzyżowano z rodzimymi. Uszlachetniano rasy już nie tylko w celu uzyskania „narzędzia” jeszcze bardziej przydatnego do walki lub jako siły pociągowej. Gdy do Chin – prawdopodobnie z Persji – dotarła gra w polo, w koniu dostrzeżono inteligencję, grację i zaczęto zwracać uwagę na walory jego urody.
Stał się on ulubionym tematem wielu artystów. Niektórzy specjalizowali się w jego przedstawieniach, jak najsławniejszy z nich Han Gan zwany malarzem koni, tworzący barwnym tuszem na zwojach jedwabiu i papierze sceny rodzajowe.
Artysta włączał do środków wyrazu artystycznego, zgodnie z chińską tradycją, także sztukę kaligrafii. Tu przykład techniki tuszu na papierze:
Pasący konie autorstwa Han Gana (706–783), artysty zatrudnionego na dworze cesarza Xuanzonga
Niewątpliwie najznakomitszym przykładem mistrzostwa w rzemiośle artystycznym Chin jest ceramika. Gliniane, szkliwione figurki z okresu panowania dynastii Tang to świadectwa silnie utrwalonego w kulturze zwyczaju pogrzebowego. Nakazywał on, by zmarłemu stworzyć taki świat, jaki miał za życia. Do grobu składano więc wraz z nim nawet setki takich figurek. Przedstawiały one jego rodzinę, służbę, modele domów i oczywiście konie. Te małe formy rzeźbiarskie określane są mianem sancai lub san-tsai co oznacza „trzy kolory” – od nakładanych obok siebie plam pomarańczowego, zielonego i błękitnego szkliwa. Paleta barw wbrew nazwie jest jednak znacznie szersza. Czasem spotyka się też figurki zdobione tylko jednym kolorem szkliwa. Przedstawienia koni Sancai są silnie stylizowane, ukazują potężnie zbudowane wierzchowce o delikatnych nogach, przyozdobione bogato dekorowanymi elementami rzędu, jak podogonia i napierśniki.
Figurka konia Sancai z okresu dynastii Tang
Dwa Sancai – figury nagrobne; dynastia Tang VIII w. n.e.
Najsłynniejsze jednak przedstawienie koni w chińskiej sztuce to Terakotowa Armia, czyli figury grobowe żołnierzy i koni odkryte w grobowcu pierwszego chińskiego cesarza Qin Shi Huanha. Zadziwiająca rozmachem, zindywidualizowaniem przedstawień i skalą przedsięwzięcia kompozycja powstała około 200 lat p.n.e.. Składa się z około ośmiu tysięcy postaci naturalnej wielkości. Według wierzeń Terakotowa Armia miała za zadanie chronić cesarza i pomóc mu odzyskać władzę w życiu pozagrobowym. Do czego, jak widać, znów potrzebny był koń…
Figury Terakotowej Armii – woźnica kierujący czwórką koni zaprzęgniętych do karety
Źródła fotografii:
Koniuszy i konie. Fragment malowanego zwoju jedwabnego; Han Gan, VIII wiek, Muzeum Cernuschiego, Paryż.
https://i.pinimg.com/originals/49/b2/37/49b237e6a7a4143ba2a1acaf0a6a632a.jpg
Pasący konie, autorstwa Han Gana (706–783), artysty na dworze cesarza Xuanzonga
https://pl.wikipedia.org/wiki/Dynastia_Tang#/media/Plik:Palefrenier_menant_deux_chevaux_par_Han_Gan.jpg
Figurka konia Sancai z okresu dynastii Tang
https://pl.wikipedia.org/wiki/Sancai#/media/Plik:Tang_horse.jpg
Dwa Sancai– figury nagrobne; dynastia Tang VIII w.n.e.
https://en.wikipedia.org/wiki/File:Fergana_horses,_China,_Tchang_dynasty,_Prague,_NG_Vp_129,_NG_Vp_4128,_141046.jpg
Figury Terakotowej Armii – woźnica kierujący czwórką koni zaprzęgniętych do karety
Print
Email
