Miro Grandiscak: Arabska piękność.
Techniki plastyczne od A do Z
Zapraszamy do śledzenia naszego cyklu o koniach w sztuce. Tym razem zaglądamy do pracowni, poznajemy warsztaty twórców i różnorodne, nie tylko malarskie, techniki tworzenia końskich wizerunków. Dziś mówimy:
„O” jak OŁÓWEK
To kolejna, obok kredki, węgla i pasteli, najpopularniejsza technika rysunkowa. Nazwa „ołówek” wywodzi się od znanej już w starożytności formy pisania przy pomocy ołowianych pręcików. Gdy w epoce renesansu odkryto w Anglii czysty grafit, zastąpiono nim ołów. Przyjęta nazwa pozostała jednak niezmieniona. Grafitowy pręcik ołówka oprawiany jest dziś w drewnianą lub metalową obudowę.
Ołówek pozwala na wykonywanie bardzo precyzyjnych rysunków detali, daje możliwość rysowania cienkich, płynnych lub ostrych linii, ale również plam, gdyż grafit, szczególnie ten miękki, można rozcierać na powierzchni papieru albo drewna (bo i na drewnie rysuje się ołówkiem). Ołówki oznaczone literą B mają miękki rysik, a te oznaczone literą H – twardy. Cyfry przy tych literach wskazują na stopień jego miękkości/twardości. Przykładowo: ołówek 6B jest bardziej miękki od 2B, a ołówek 6H jest bardziej twardy od 2H.
Rysunek wykonany ołówkiem, bez względu na temat, jest zawsze na swój sposób odrealniony. Nie znajdziemy na nim rzeczywistych kolorów lecz skalę szarości, jak na czarno białej fotografii. Barwę zastępuje tu walor. Konstruowanie obrazu polega na przetwarzaniu barw w gradację tonalną – od tonów najciemniejszych do najjaśniejszych.
Przyjrzyjmy się zatem postaciom koni uwiecznionych szarą ołówkową kreską, także roztartym grafitowym pyłem. Narzędziem do uzyskiwania świetlistości rysunku jest zwyczajna gumka do ścierania zbędnych albo źle uwiecznionych kresek.
Hongtao Huang: Amazonka i Piękny koń (2012 r.).
Prace współczesnego chińskiego rysownika Hongtao Huang, reprezentujące nurt realistyczny, dają wrażenie trójwymiarowości. Rysunek po lewej, wykonany miękkim ołówkiem jest przykładem na to, jak rozcieranie i gumowanie grafitowych plam wysubtelnia i dodaje lekkości „niedokończonej” pracy. Wnikliwe studium końskiej głowy (z prawej) i potraktowanie reszty kompozycji poszarpaną, ekspresyjną kreskowaną plamą to inny sposób na uwypuklenie interesującego detalu.
Po lewej: Thomas Hart Benton: Dwa konie, po prawej: André Lhote: Dwie pary koni (1920 r.).
Przykłady tych rysunków koni ukazują linearne ujęcie tematu. Na rysunku Thomasa Harta Bentona szkicowo ujęte sylwetki koni mają tylko gdzieniegdzie symbolicznie zaznaczone cieniowanie. André Lhote w ogóle rezygnuje ze światłocienia, ukazując swe cztery konie wyłącznie za pomocą linii konturowej.
Giorgio de Chirico: szkic do obrazu Konie.
Rysunek tego artysty to wstęp, przygotowanie do właściwego obrazu. W takiej roli – szkicu, swoistej notatki, ołówkowe prace występowały często. Do równoprawnej formy wypowiedzi artystycznej, jak malarstwo, rysunek wynieśli renesansowi twórcy (https://hejnakon.pl/?p=32676 – mistrzowie renesansu rysują konie). Warto również zwrócić uwagę na podkład rysunku – na kolor papieru, bo nie musi być to biel – przełamuje się w ten sposób surowość obrazu i ociepla go. Oddziałuje on wtedy tak, jak zdjęcie w tonacji sepii.
Po lewej: Aleksander Boytsov: Valencia 2021 r., po prawej: Natasha Sokolnikova: Dziki (2023 r.).
Współcześni rysownicy, którzy zajmują się portretowaniem, w tym portretowaniem koni, często przedstawiają swych modeli w sposób hiperrealistyczny. Ich prace łudząco przypominają fotografie, którymi zresztą artyści posiłkują się, tworząc owe portrety.
Jak widać, ołówek oddaje nieskończenie wiele tonów i światłocieniowych gradacji szarości, ale także sposobów przedstawienia. Wymaga, tak jak kredka czasu oraz cierpliwości, zwłaszcza jeśli chce się uzyskać realistyczny obraz analogiczny do fotografii, ale ołówek jest też najbardziej przyjazną techniką dla początkujących adeptów sztuki, wszak od wstępnych szkiców zaczyna się każde dzieło.
EWA JAWORSKA
UWAGA: w związku z brakiem wszystkich reprodukcji na stronach wikipedii i pokrewnych, gdzie udzielona jest zgoda na pobieranie materiałów czyli tzw. fair use, zasoby strony https://www.1stdibs.com/ https://www.artmajeur.com/ https://www.saatchiart.com/ zamieszczone zostały z powołaniem się na zasadę dozwolonego użytku: (dotyczy ona utworów już publicznie udostępnionych, z których korzysta się w celu niekomercyjnym, a taki właśnie, dydaktyczny charakter mają artykuły https://hejnakon.pl/ o sztuce).
NOTE: due to the lack of all reproductions on Wikipedia and related sites, where consent is granted to download materials, i.e. fair use, the resources of the website https://www.1stdibs.com/ https://www.artmajeur.com/ https://www.saatchiart.com/ are posted with reference to the principle of fair use: (it applies to works already made available to the public, which are used for non-commercial purposes, and this is the didactic nature of https://hejnakon.pl/ articles about art).
Źródła reprodukcji
1 https://www.saatchiart.com/art/Drawing-ARABIAN-BEAUTY/1634616/8897335/view
2 https://www.artmajeur.com/hongtao/pl/artworks/8185309/drawing-lady-women-horse-160924
3 https://www.saatchiart.com/art/Drawing-Fine-horse/410352/9428745/view
7 https://www.artmajeur.com/boytsov/en/artworks/14511524/valensia-inviting-beauty
8 https://www.artmajeur.com/natasha-sokolnikova/en/artworks/17066626/savage
Print
Email
