Techniki plastyczne od A do Z

Zapraszamy do przeczytania kolejnego odcinka o koniach w sztuce. Zaglądamy do pracowni, poznajemy warsztaty twórców i różnorodne, nie tylko malarskie techniki tworzenia końskich wizerunków. Dziś mówimy:

„T” jak TUSZ

Tusz to jedna z najstarszych technik rysunkowych. Korzenie tej twórczości sięgają czasów starożytnych artystów Dalekiego Wschodu. Rysowanie tuszem zaczęło się rozwijać w Chinach, a później przyjęło w Japonii. Pierwsze przykłady dzieł pochodzą sprzed dwu i pół tysiąca lat i wykonywane były na jedwabiu. Później, jako podkład zaczęto stosować także papier. Jest to twórczość w jakimś sensie podobne do kaligrafii, gdzie dużą wagę przykłada się do precyzji i oszczędności środków wyrazu. Kompozycja budowana jest za pomocą światłocienia, siły nacisku pędzla i różnicowania grubości i waloru linii. Światłocień uzyskuje się za pomocą stopniowania nasycenia tuszu czyli tzw. lawowania. Sam tusz uzyskiwany jest z sadzy spalonych roślin i zagęszczany klejem roślinnym. Rozcieńcza się go wodą. Te głównie monochromatyczne (zbudowane z jednego koloru o zróżnicowanym natężeniu) obrazy podobne są do techniki akwarelowej. Dużą rolę odgrywa biel lub inny kolor tła kartonu. Czasem jest to sepia. Kolor tuszu, zwykle czarny, może mieć brązową tonację. Współcześni artyści sięgają często po kolory.

Tusz wymaga cierpliwości, wielu ćwiczeń, doświadczenia. Jedynie wiedząc, jaki efekt chce się uzyskać, można stworzyć dzieło bez szkiców, pracując na świadomie wybranym rodzaju podłoża i odpowiednimi typami pędzli, patyków, stalówek bądź ptasim piórem. Według tradycyjnej szkoły pierwsza wersja obrazu jest tą właściwą. Tusz zresztą nie pozwala na korekty. Przyjrzyjmy się zatem postaciom koni stworzonym tą subtelną i wymagającą techniką.

Od lewej Koń sumi-e autorstwa Debashis Dey i Wyścig – oryginalny przykład chińskiego malarstwa

Prace przedstawiają konie wykonane w technice sumi-e. To rysowanie tradycyjnym japońskim czarnym tuszem składającym się z sadzy drzewa smołowego połączonej z klejem roślinnym. Sumi-e to nie tylko technika, ale i filozofia. Polega ona na wyciszeniu się i takim przygotowaniu do pracy, by utrwalić charakter, dynamikę i sedno przedstawianego motywu nie koncentrując się jedynie na odwzorowywaniu natury.

Od lewej praca Amerykańskiego artysty Craiga Shepparda, z kolekcji pięciu prac przedstawiających konie, 2022 r. Twarzą w twarz –  portret Benedicte Gele z Francji. To dwa przykłady wykorzystania koloru tła w technice tuszu. Obraz po lewej jest linearny i oszczędny w formie a beżowy kolor kartonu ożywia tę kompozycję. Praca po prawej to przykład dynamicznego w wyrazie portretu konia. Zastosowano tu tonację sepii w kolorze podkładu jak i samego medium – tuszu. Środki wyrazu to nieregularne falujące linie jak i swobodne plamy barwne z lawowanego tuszu. Oba dzieła to przykłady monochromatycznych kompozycji – artyści zastosowali wiele odcieni w obrębie jednego koloru.

Dwa obrazy z cyklu Pocałunek autorstwa serbskiej malarki Mariji Čolić. Artystka użyła w swoich przedstawieniach koni kolorowych tuszy, które rozpływają się w nieregularne, prawie abstrakcyjne plamy barwne. Efekt taki można uzyskać, stosując papier ryżowy, ale już kontrolę nad kształtami – tylko dzięki praktyce i wprawie.

Ashwa_06 – obraz Deven Bhosale z Indii. To przykład monochromatycznego posługiwania się tuszem w tworzeniu portretu konia. Widzimy tu technikę bardzo zbliżoną w wyrazie do akwareli. Lawowany tusz buduje wrażenie trójwymiarowości przedstawienia dzięki światłocieniowi a linearnie dopracowane detale sprawiają, że wizerunek konia jest realistyczny.

Tusz – technika oszczędna, wyrafinowana i ćwicząca cierpliwość oraz koncentrację ukazuje, jak różne sposoby rysowanie mają do dyspozycji posługujący się nią profesjonalni artyści. Ta technika, mimo że trudna, dla początkujących może być równie polem do zaskakujących doświadczeń i przypadkowo uzyskanych efektów. Zarówno w zagadnieniu koloru, jak i kształtu.

EWA JAWORSKA

UWAGA: w związku z brakiem wszystkich reprodukcji na stronach wikipedii i pokrewnych, gdzie udzielona jest zgoda na pobieranie materiałów czyli tzw. fair use, zasoby strony https://www.bonhams.com/ https://www.saatchiart.com/ https://www.etsy.com/

https://www.linkauctiongalleries.com/   zamieszczone zostały z powołaniem się na zasadę dozwolonego użytku: (dotyczy ona utworów już publicznie udostępnionych, z których korzysta się w celu niekomercyjnym, a taki właśnie, dydaktyczny charakter mają artykuły https://hejnakon.pl/ o sztuce).

NOTE: due to the lack of all reproductions on Wikipedia and related sites, where consent is granted to download materials, i.e. fair use, the resources of the website https://www.bonhams.com/ https://www.saatchiart.com/ https://www.etsy.com/

https://www.linkauctiongalleries.com/ are posted with reference to the principle of fair use: (it applies to works already made available to the public, which are used for non-commercial purposes, and this is the didactic nature of https://hejnakon.pl/ articles about art).

Źródła reprodukcji: